„Boże chroń nas przed tymi,
którzy wiedzą lepiej od nas samych,
czego nam potrzeba!”
(śp. prof. Jerzy Regulski)

Nic o nas, bez nas

 

30-lecie samorządu terytorialnego to doskonała okazja do podsumowań, ale i wytyczania ścieżek demokratycznej przyszłości. Celowo używam słowa „demokratycznej”, ponieważ do naszych drzwi puka szereg zagrożeń związanych ze zmniejszającym się udziałem obywateli w sprawowaniu władzy. I to na różnych szczeblach.

Osiemnaście lat temu mieszkańcy Krosna Odrzańskiego (gmina miejsko-wiejska, powiat krośnieński, woj. lubuskie) po raz pierwszy obdarzyli mnie zaufaniem społecznym wybierając na funkcję radnego Rady Miejskiej. W ten sposób rozpoczął się mój udział w procesie kształtowania kierunków rozwoju naszej „Małej Ojczyzny” i współodpowiedzialności za podejmowane decyzje. Wówczas, jako lokalny przedsiębiorca, wiedziałem z jakimi bolączkami boryka się „przeciętny” krośnianin. Było nas trzech… Wspólnie z Grzegorzem Garczyńskim (obecnie Starostą Krośnieńskim) oraz Januszem Marciniakiem stanowiliśmy opozycję. Doświadczenia radnego (później także powiatowego) przełożyły się na konstruktywną pracę w Sejmie (w 2007 roku zostałem Posłem na Sejm RP), a od 2010 r. na stanowisku Burmistrza Krosna Odrzańskiego. Jestem przede wszystkim praktykiem, który utożsamia się z lokalną społecznością tworzącą nasz samorząd.

30 lat to zaledwie trzy dekady. Podkreślam krótki okres istnienia Jednostek Samorządu Terytorialnego i tym bardziej przestrzegam przed manipulowaniem w tym ciągle kształtującym się organizmie. A zakusy ku temu są i to coraz większe. Postępująca centralizacja stanowi największe zagrożenie dla demokracji. Stopniowo ograniczany wpływ radnych oraz wójtów, burmistrzów, prezydentów miast na sposób realizacji tzw. „zadań zleconych” oraz własnych stawia samorządy, a więc mieszkańców w roli wykonawców, a nie twórców. Dojrzały samorząd, podobnie jak dorosły człowiek, powinien móc decydować sam o sobie. Tymczasem, jako samorządowcy ponosimy odpowiedzialność za wiele decyzji podejmowanych m.in. przez Rząd i Sejm RP.

Niech podsumowaniem tego wątku będą słowa śp. prof. Jerzego Regulskiego, inicjatora i współtwórcy reformy samorządowej, który podkreślał: „Każda gmina, każda wspólnota stanowi jakąś niewielką cząstkę wszystkich obywateli kraju. Jest więc mniejszością. I kluczowym problemem jest kwestia, czy ta mniejszość musi się podporządkowywać we wszystkich sprawach woli całego narodu i jego przedstawicieli w stolicy, czy też ma wydzieloną sferę swoich swobód? Jeśli powiemy, że większość decyduje o wszystkim, to negujemy możliwość istnienia samorządności. Bo na czym ma polegać samorządność, jeśli o wszystkim decydują ustawy, a rolą miejscowych władz jest tylko je realizować?”

Jako Burmistrz Krosna Odrzańskiego staram się budować trwałe fundamenty społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkimi jego cechami. Widzę tutaj niezwykle ważną rolę JST – instytucji pobudzającej aktywność obywateli. Możemy wspólnie kształtować wizję rozwoju opartego na działaniach, inicjatywie, projektach stworzonych przez mieszkańców. Tylko w ten sposób jesteśmy w stanie rozwiązywać problemy ludzi. Razem z nimi, a nie w oderwaniu od nich. Posłużę się konkretnymi przykładami świadczącymi o wsłuchiwaniu się w głos lokalnej społeczności. Jeszcze w kadencji 2006-2010 Gmina Krosno Odrzańskie, z inicjatywy Klubu Radnych Marek Cebula, wprowadziła Fundusz Sołecki (działający obecnie w oparciu o ustawę z 2014 roku). Jedną z pierwszych w województwie lubuskim była Krośnieńska Rada Seniorów, powołana jeszcze przed zmianą zapisów w ustawie o samorządzie gminnym, a wprowadzając w 2013 roku Budżet Obywatelski byliśmy w grupie kilkudziesięciu pionierskich samorządów realizujących taką formę partycypacji społecznej w Polsce.

Z całą mocą podkreślam, iż samorząd jako wspólnota wszystkich mieszkańców jest żywym, autonomicznym organizmem, o który należy dbać. Nie powinien być obiektem „eksperymentów”, powinien być umacniany w każdym możliwym aspekcie. Realna praca jest właśnie tu – na poziomie gmin. Nie będzie stabilnego samorządu, bez racjonalnych decyzji politycznych. 30 lat temu nasz kraj przeszedł we władanie mieszkańców. Korzystajmy z tego prawa mądrze, pamiętając, że wspólnie decydujemy o losach naszego kraju. I nie dajmy go sobie nigdy odebrać. Im bardziej aktywni i zaangażowani mieszkańcy, tym silniejszy samorząd. Im silniejszy samorząd, tym silniejsza Polska.

 

Marek Cebula, Burmistrz Krosna Odrzańskiego (od 2010 r.), Prezes Zrzeszenia Gmin Województwa Lubuskiego (od 2019 r.), wcześniej Poseł na Sejm RP (2007-2010), radny Powiatu Krośnieńskiego (2006-2007), radny Rady Miejskiej w Krośnie Odrzańskim (2002-2006).